Konferencja inaugurowała Światowy Dzień Zdrowia Przewodu Pokarmowego oraz Międzynarodowy Dzień Celiakii, a głównymi jej organizatorami były Klinika Gastroenterologii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego oraz Polskie Stowarzyszenie Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej. Wydarzenie to zgromadziło ok. 200 osób cierpiących na zaburzenia czynnościowe jelit bądź celiakię. Oto nasza relacja i wrażenia.

Trzy sesje były skonstruowane w ten sposób, by między prezentacjami naukowymi znalazły się też merytoryczne prelekcje diagnostów (EUROIMMUN DNA, ALAB), stowarzyszeń pacjentów (Polskie Stowarzyszenie Pacjentów z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej, Stowarzyszenie Apetyt na Życie, Stowarzyszenie J-elita) czy blogerów kulinarnych (natchniona.pl). Poniżej szerzej o wybranych z nich.

Prezentacje naukowe, wygłaszane przez pracowników naukowych i najczęściej równocześnie praktykujących lekarzy, dietetyków klinicznych czy farmaceutów, koncentrowały się wokół nowości w chorobach zapalnych jelit, ich czynników etiologicznych, diagnostyki, diet z uwzględnieniem żywienia klinicznego i najnowszych trendów w tym zakresie.

Profesor Ewa Stachowska (Zakład Biochemii i Żywienia Człowieka, Pomorski Uniwersytet Medyczny) opowiedziała, czym najlepiej karmić nasz mikrobiom i dlaczego sposób odżywiania jest tak ważny dla prawidłowego funkcjonowania jelit. Dla przykładu zaprezentowała nawyki żywieniowe plemienia Hadza, którego dieta przypomina sposób żywienia ludzi z okresu paleolitu. Mimo braku różnorodności w tej diecie, to organiczne pożywienie znacznie lepiej odżywia naszą mikrobiotę niż dieta śródziemnomorska, która obecnie jest uważana za najzdrowszą. Do czynników uszkadzających barierę jelitową zaliczymy obecność w diecie gliadyn, alkoholu, aldehydu octowego i średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych (MCFA), a także zażywanie preparatów odchudzających zawierających w swoim składzie chitosan; duże znaczenie ma też bardzo powszechny w Polsce niedobór cynku. Integralność bariery jelitowej zabezpieczają natomiast witaminy, polifenole, prebiotyki, probiotyki, a także aminokwasy, m.in. glutamina, oraz dieta uboga w cukry proste i tłuszcze. Dla osób z zaburzeniami czynnościowymi najkorzystniejsza jest dieta FODMAP.

Dr n. med. Karolina Skonieczna-Żydecka (Zakład Biochemii i Żywienia Człowieka, Pomorski Uniwersytet Medyczny) opowiadała o zaburzeniach czynnościowych przewodu pokarmowego w trzech wymiarach odpowiadających za rozwój choroby:

• dysbioza, czyli zaburzenie równowagi mikrobioty jelitowej
• deficyty połączeń między komórkami nabłonkowymi w ścianie jelita, m.in. modulacja szeregu białek odpowiadająca za połączenia ścisłe – z ang. tight junction
• nieprawidłowo funkcjonujący GALT, czyli układ immunologiczny w obrębie przewodu pokarmowego

Tematyka diagnostyczna dotyczyła badań serologicznych w chorobach jelit, ze szczególnym uwzględnieniem kalprotektyny jako nowego markera zapalenia jelit, a także nowych testów do monitorowania diety bezglutenowej.

Integracja, współpraca i mobilizacja samych pacjentów jest niezwykle istotna, by ich głos stał się słyszalny i miał moc sprawczą w kwestiach ich dotyczących. Cieszy coraz większa liczba prężnie działających i skutecznych stowarzyszeń pacjentów. Świetnie obrazuje to tytuł: „Kropla drąży skałę”, który Jolanta Meller (dietetyk, Polskie Stowarzyszenie Pacjentów z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej, Szczecin) wybrała dla swojej prezentacji. Pani Meller przypomniała, ile dobrego Stowarzyszenie zdołało zrobić w ciągu 10 lat swego istnienia. Prowadzi m.in. strony internetowe www.celiakia.pl, www.przekreslonyklos.pl i regularnie opracowuje newsletter „Dieta bezglutenowa”. Szerzy informacje dla pacjentów dzięki bezpłatnemu poradnikowi: „Celiakia i dieta bezglutenowa” oraz magazynowi „Bez glutenu”. W Warszawie i innych wybranych miastach działa bezpłatny Punkt Informacyjny dla pacjentów. Zasługą tej organizacji jest szeroki asortyment produktów certyfikowanych znakiem „Przekreślony kłos” w sklepach, a w kościołach bezglutenowe hostie. Stowarzyszenie organizuje liczne konferencje naukowe, targi żywności bezglutenowej Gluten Free EXPO, a także spotkania z pacjentami i warsztaty kulinarne. Patronuje bezglutenowym koloniom oraz prowadzi rejestr restauracji z bezglutenowym menu. Celiacy, którzy ponad 10 lat temu przeszli na dietę bezglutenową, dobrze wiedzą, jak trudno im było w tamtym czasie uzyskać jakiekolwiek informacje na temat celiakii czy zdobyć żywność bezglutenową. Oprócz ośrodka centralnego w Warszawie prężnie działają także oddziały stowarzyszenia zlokalizowane w kilkunastu miastach w Polsce, m.in. właśnie w Szczecinie.

Właściwe żywienie to istotny element terapii chorób zapalnych jelit, a w przypadku celiakii jedyna dostępna forma leczenia. Często choroba staje się inspiracją do diametralnych zmian, nie tylko w życiu osobistym, ale i zawodowym. Przykładem może być autorka bloga natchniona.pl – Weronika Madejska. Podzieliła się ona z uczestnikami konferencji swoją historią z uwzględnieniem trudnych początków, kiedy jako nastolatka dowiedziała się, że już nigdy nie będzie mogła sięgać po swoje ulubione glutenowe przysmaki. Zaczęła eksperymentować w kuchni, a swoje małe sukcesy odnotowywała w Internecie. Z czasem jej blog zyskiwał coraz więcej czytelników, przepisy stawały się coraz bardziej trafione i dziś Weronika prowadzi warsztaty kulinarne, spotkania z celiakiami, a także wykłady. Wydała 2 książki kucharskie: „Bez glutenu, bez wyrzeczeń”, która zawiera przepisy na bezglutenowe słodkości, oraz „Słodkie sekrety” z przepisami nie tylko bezglutenowymi, ale też bez mleka, jaj oraz innych alergenów. Weronika pokazuje, że gotowanie bez glutenu to ogromna frajda oraz różnorodność smaków, i jest najlepszym przykładem na to, iż, jak sama mówi, najpiękniejsze prezenty od losu dostajemy opakowane w problem.

Konferencja była bardzo udana i polecam Państwa uwadze jej kolejne edycje. Dzięki takim spotkaniom integrującym środowisko medyczne: lekarzy, diagnostów, farmaceutów, dietetyków z pacjentami i ich stowarzyszeniami możemy zrobić dla nich więcej i skuteczniej.